คอลัมน์ธรรมะวันนี้ จะพาผู้อ่านไปรู้จักและทำความเข้าใจกับธรรมะที่สำคัญข้อหนึ่งของท่านพุทธทาส คือ คำว่า “อตัมมยตา” เชื่อว่าผู้อ่านหลายท่านที่เป็นแฟนพันธุ์แท้ของท่านพุทธทาส คงคุ้นเคยและรู้จักคำนี้ดี แต่ก็คงมีอีกหลายคนที่ไม่รู้ว่า คำนี้มีความหมายอย่างไร มีความสำคัญกับชีวิตคนเรามากน้อยแค่ไหน ในสังคมยุคปัจจุบันนี้ ถือว่าเป็นยุคข้อมูลข่าวสาร หรือยุคไอที การสื่อสารต่างๆ เข้าถึงได้ง่ายและรวดเร็ว ถ้าเรารู้ไม่ทัน หรือไม่มีสติยับยั้งชั่งใจ ก็อาจจะเกิดข้อผิดพลาดได้ง่ายเช่นเดียวกัน ดังนั้น ในยุคนี้ ทุกคนจึงจำเป็นต้องมีธรรมะที่แข็งแกร่ง เหมือนกับเพชร คือ “อตัมมยตา” มาช่วยให้เรารู้เท่าทันโลกของวัตถุนิยม จะได้ไม่ตกเป็นทาสของสิ่งเหล่านี้จนเกินพอดี (มัวเมาหลงใหลเกินขอบเขต)

 

    คำว่า “อตัมมยตา” แปลว่า “ไม่สำเร็จมาจากสิ่งนั้น” เป็นภาษาธรรมะที่เข้าใจยาก ท่านพุทธทาสจึงนำมาปรุงเป็นคำขึ้นใหม่ว่า “ภาวะจิตที่อยู่เหนือการปรุงแต่ง” หรือ “ภาวะที่ไม่มีอะไรปรุงแต่งได้” ตรงกับภาษาอังกฤษว่า unconditionability ถ้าพูดให้เข้าใจง่ายๆ ก็คือ คนที่มีอตัมมยตา จะอยู่เหนืออำนาจการปรุงแต่ง หรือ อยู่เหนืออารมณ์ร้ายทุกชนิด ไม่ว่าจะเป็น รัก โลภ โกรธ หลง เกลียด กลัว วิตกกังวล อาลัยอาวรณ์ต่างๆ เหล่านี้จะหมดไป ในขณะเดียวกัน อตัมมยตาจะช่วยนำสิ่งดีๆ เข้ามาสู่ชีวิต ทำให้เราได้พบสุข สงบเย็น ในที่สุด

 

    อตัมมยตา เป็นหัวใจของพระพุทธศาสนา เป็นเพชรเม็ดสุดท้ายที่หลงเหลืออยู่ในพระไตรปิฎก แต่ไม่มีใครหยิบยกขึ้นมาสอน (เพราะคนเข้าใจว่าเป็นธรรมะสูง-เข้าใจยาก) ซึ่งท่านพุทธทาสเห็นว่า อตัมมยตาเป็นธรรมะที่มีประโยชน์และมีความสำคัญกับมนุษย์มาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งสังคมในยุคปัจจุบัน หรือที่เรียกว่า ยุคปรมาณู ดังที่ท่านกล่าวไว้ว่า

 

    “ยุคปรมาณู เป็นยุคที่มีอะไรๆ ไวเป็นกรด หรือไวเป็นปรอท, มันทำหน้าที่ของมันเร็ว มันว่องไว รวดเร็ว แล้วมันก็มีทางที่จะผิดพลาดได้ง่าย เราจะต้องมีสติที่สมบูรณ์ คือ อตัมมยตา ความมีสติสมบูรณ์ไม่ให้อะไรมาปรุงแต่งผลักดันไปในทางที่ผิดพลาด ควบคุมสติไว้ได้เท่าไร ความว่องไวรวดเร็วก็ปลอดภัยมากขึ้นเท่านั้น...ยุคปรมาณู โลกหมุนเร็วเท่าไร ก็ยิ่งต้องการธรรมะที่จะเป็นเครื่องคุ้มครองมากขึ้นเท่านั้น”

 

    สรุปง่ายๆ ในยุคปรมาณู หรือ ยุคไอทีนี้ ธรรมะสำคัญที่คนเราจะต้องมีก็คือ “สติ-ระลึกได้, ปัญญา-รู้เท่าทัน” ซึ่งเชื่อว่าคนเราทุกคนมีธรรมะข้อนี้เป็นพื้นฐานอยู่แล้ว เพียงแต่ว่าบางครั้งต้องอาศัยการฝึกฝนอบรมให้เกิดสติที่สมบูรณ์ เกิดปัญญารู้เท่าทัน พร้อมที่จะนำธรรมะมาใช้แก้ปัญหาชีวิตได้ทุกกรณีและทุกสถานการณ์

 

คำคมท่านพุทธทาส

ปาฏิหาริย์ของอตัมมยตา

คุ้มครองป้องกันไม่ให้จิตของสัตว์โลก

ถูกยั่ว ถูกปรุงจนหัวหมุนในยุคปรมาณู (ยุคไอที)

หนังสือที่เกี่ยวข้อง

อตัมมยตาประยุกต์  ประพันธ์โดย พุทธทาสภิกขุ ราคา 280.00 บาท

อตัมมยตาปริทัสน์  ประพันธ์โดย พุทธทาสภิกขุ ราคา 380.00 บาท